Կայսր Մեյձի (Մուցոհիտո)

Կայսր Մեյձին Ճապոնիայի122-րդ կայսրն էր՝ համաձայն իրավահաջորդության ավանդական կարգի, 1867 թվականի փետրվարի 3-ից մինչ իր մահը՝ 1912 թվականի հուլիսի 30-ը։ Նա գահակալեց Մեյձիի դարաշրջանում, Ճապոնական Կայսրության համար փոփոխությունների ժամանակ, որիը արագորեն վերածեց այն իզոլացված ավատատիրությունից համաշխարհային գերտերության։

Մեյձիի դարաշրջանը Ճապոնիայի պատմության 44-ամյա շրջանն էր 1868-1912 թվականներին, երբ երկիրը գտնվում էր մեծ կայսր Մութսուհիտոյի իշխանության ներքո: Նա նաև կոչվում էր Մեյձիի կայսր, նա Ճապոնիայի առաջին տիրակալն էր, որը դարեր շարունակ տիրում էր իրական քաղաքական իշխանությանը: Meiji Era կամ Մեյձիի դարաշրջանը անհավանական վերափոխման ժամանակաշրջան էր ճապոնական հասարակությունում: Դա նշանավորեց ֆեոդալիզմի ճապոնական համակարգի ավարտը և ամբողջությամբ վերակազմավորեց Ճապոնիայում կյանքի սոցիալական, տնտեսական և ռազմական իրողությունը: 1912 թվականին նրա մահվան պահին Ճապոնիան անցել էր լայն քաղաքական, տնտեսական և սոցիալական հեղափոխության միջով և դարձել էր համաշխարհային թատերաբեմի մեծ տերություններից մեկը։  Նյու Յորք Թայմսը այս փոխակերպումն ամփոփեց 1912-ին կայսեր հուղարկավորության ժամանակ՝ հետևյալ բառերով. «Թաղման մեքենայի առջևից գնացող և հետևող բաների միջև հակադրությունը իսկապես վառ էր։ Դրանից առաջ գնում էր հին Ճապոնիան, իսկ դրանից հետո եկավ նոր Ճապոնիան»։ Ժամանակակից դարաշրջանից ի վեր, երբ Ճապոնիայի կայսրը մահանում է, նրան տրվում է հետմահու անուն։ Նման անունն այն դարաշրջանի համադրություն է, որի ընթացքում նա գահակալել է, և համընկնում է կայսրին կողմից գահին տված ներդարման հետ՝ նրա կենդանության օրոք։ Հետևաբար՝ իր կյանքի ընթացքում նա հայտնի էր որպես «Կայսր», իսկ նրա մահից հետո պատմականորեն հայտնի է որպես «Մեյձի Կայսր»։ Նա ստացավ այս տիտղոսը Մեյձիի վերականգնումների համար, որն ընդգրկում էր իր գակալության գրեթե ամբողջությունը։ Նրա անձնական անունը (որը չի օգտագործվում որևէ պաշտոնական կամ ներկայանալի ենթատեքստում, բացառությամբ նրա ստորագրության) եղել է Մուցոհիտո։

Կայսրի երկրորդ որդին ՝ Մուցուհիտոն, թագաժառանգ է հայտարարվել 1860 թվականին; իր հոր մահից հետո 1867 թ., նա բարձրացավ գահին: 1868 թվականին կատարվեց նրա թագադրման արարողությունը, և նա վերցրեց Մեյձի անունը, որով հայտնի է նաև նրա թագավորության դարաշրջանը: Մեյձիի գահին միանալը համընկավ Տոկուգավայի շոգունատի ավարտի հետ և վերականգնումը երկրի գերագույն գործադիր իշխանության կայսրին: Ի տարբերություն Կոմեյի, նա սատարում էր աճող ժողովրդական կոնսենսուսին Ճապոնիայի արդիականացման անհրաժեշտության մասին զարգացած արևմտյան գծերով, որպես այլ երկրների հետ շփման վերսկսման արդյունք՝ 250-ամյա մշակութային և տնտեսական մեկուսացումից հետո: 1868 թվականին Մեյձին վերցրեց «Կանոնադրական հինգ սկզբունքների երդում», որը գործարկեց Ճապոնիան արևմտացման գործընթացում։ Որպես կայսր նա պաշտոնապես պատվիրեց, չնայած նա չնախաձեռնեց, ֆեոդալական հողային համակարգի վերացումը (1871), նոր դպրոցական համակարգի ստեղծում (1872), կառավարության կաբինետային համակարգի ընդունում (1885), Մեյձիի Սահմանադրության հրապարակումը (1889), և դիետայի բացում (1890): Նա ակտիվ դերեր է խաղացել չին-ճապոնական պատերազմի հետապնդման մեջ (1894–95) և ռուս-ճապոնական պատերազմը (1904–05): 1910-ին նա հրամանագիր արձակեց ՝ հռչակելով Կորեայի միացումը Ճապոնիային:

Ինքը՝ Մեյձին, մարմնավորում էր արեւմտյան գաղափարների գագաթնակետը և նորարարություններ ճապոնական մշակույթի բազայի վրա; նա հագնում էր արեւմտյան հագուստ և ուտում էր արևմտյան ոճի սնունդ, բայց նաև հասցրել է կազմել 100,000 բանաստեղծություն իր կենդանության օրոք ավանդական ճապոնական ոճով:

Աղբյուր՝

https://en.wikipedia.org/wiki/Emperor_Meiji

https://www.britannica.com/biography/Meiji