FPWC-ն, կամ «Վայրի բնության և մշակութային արժեքների պահպանման հիմնադրամ», կազմակերպություն է, որը մասնագիտացած է կենսաբազմազանության պահպանման, համայնքի կայուն զարգացման, բնապահպանական կրթության և վարքագծի փոփոխության և էկոտուրիզմի ոլորտներում:
Վերջին մի քանի տարիների ընթացքում, կոնկրետ 2021 թ․, տեղի ունեցավ կարևոր և խորհրդանշական իրադարձություն։ 2021 թվականի սեպտեմբերին CWR-ի (Կովկասյան վայրի բնության ապաստարան) տարածքում տեսախցիկը նկարել էր Նովա անունով հովազին, որն արդեն մեկ տարի հսկվում էր CWR տարածքներում: Այն փաստը, որ հովազը նկատվում է նույն տարածքում, վկայում է այն մասին, որ CWR-ը ընձառյուծի համար ապահով վայր է։ Սա մեծ ձեռքբերում է Հայաստանի բնության և կենդանական աշխարհի պահպանման գործում։
FPWC-ն պատրաստվում էր աշնանային ծառատունկին. Կովկասյան վայրի բնության ապաստարանում տնկարաններում, հատուկ խնամքով աճեցնում են վայրի սածիլներ, որոնք շուտով կտեղափոխվեն վայրի բնություն՝ վերածվելով անտառների:
Անտառների վերականգնման ծրագրի շրջանակներում աճեցվում են վայրի ծառերի 4 տեսակ տնկիներ՝ վայրի տանձ, վայրի խնձոր, վայրի նուշ և վայրի ձիթապտուղ։
Մասնագետները սերմերը հավաքում են անմիջապես վայրի բնությունից, որոնք հետագայում վերադարձվում են բնություն՝ դառնալով վայրի պտղատու անտառ։ FPWC-ն ապահովում է տեղական բույսերի տնկիներ՝ օգտագործելով հատուկ մեթոդ: Մեթոդը հիմք է տալիս տեղական բույսերի սածիլները սահմանելու, արտադրելու և մշակելու համար՝ հիմնված մորֆոլոգիական և ֆիզիոլոգիական բնութագրերի վրա, որոնք հարմար են որոշակի տնկման միջավայրերին: Տեղական բույսերի պոպուլյացիաներից սերմեր ընտրելով և տնկարաններում տնկիները մանրակրկիտ մշակելով՝ սածիլները հարմարվում են իրենց տնկված վայրին և գոյատևման հնարավորությունը չափազանց բարձր է: Ծրագիրն իրականացվում է FPWC-ի կողմից 2016 թվականից։ Մինչ այժմ FPWC-ն Հայաստանում տնկել է ավելի քան 350,000 ծառ։
CWR-ը վտանգված կովկասյան ընձառյուծի վերջին ապահով բնակավայրերից մեկն է, և անցյալ տարվա վերջին կազմակերպությունը լուր տվեց, որ արգելոցում նոր կենդանի է հայտնաբերվել: Այժմ տեսախցիկի նոր կադրերը ավելի են ամրապնդել CWR-ի էկոլոգիական հավատարմագրերը, քանի որ մի քանի օրվա ընթացքում միևնույն վայրում տեսել են գորշ արջ, գորշ գայլ և եվրասիական լուսան:
CWR-ում առկա արջերը սիրիական գորշ արջերն են, համեմատաբար փոքր ենթատեսակ: Բարեբախտաբար, ձագեր են նկատվել FPWC տեսախցիկների մեջ:
Աստղիկ Հակոբյան 
Leave a comment